[PDF] Biblioteka Cyfrowa UJK http://dlibra.ujk.edu.pl

4. Adam cóźby poradził, gdyby Bóg w raju Ewy nie

5.- Adwokat niech głowę, a koń niecli ma nogi.

6. Agnieszka łaskawa wypuszcza skowronka z rękawa.

7. Aksamity i atłasy nie dodadzą ci okrasy (ozdoby). •

8. Albo to Bóg taki, żeby słuchał sobaki? Sobaka =■ pies.

9. Alboć wezmą albo sam daj, tak kazał święty Mikołaj.

Żartobliwe.

10. Albo będę piwniczym, albo niczem; albo starostą, albo

11. Albo graj, albo pieniądze daj. Żartobliwe.

12. »A moja kareta gdzie" ? - Tam, gdzie ją konie za

18. Aniś do ludzi, aniś do Boga; cóż z ciebie? zawali

14. Aniołowi łatwo białym być, ale djabła trudno mydłem

15. Ani na wsi, ani w mieście - nie wierz niewieście.

17. »A prawda"? - Prawda, ale nie w:.m c0?

1. Baba jest rada, źe ją chwalą.

2. Baba i dyabła oszuka.

3. Baba ma w sobie opałkę ognia na siedi ¡u uhlopÓY

4. Baba w płaczu obrony szuka, mężczyzna w pałasz

5. Baba zła gorsza jest od dyabła.

6. Baba z wozu, koniom lżej.

7. Babę rozdrażnić gorzej jest, niż dyabła.

8. Babi naród zawsze chytry.

9. »Babko dzwonią!" - Nie słyszę. - »Babko! ■ -ają"

ściola.

10. Babusina wnuczka i młynarska suczka dobn.

11. Baby i dyabeł nie oszuka.

12. Baby i kijem nie dobije.

13. Baby mają długie włosy, a krótki rozum.

14. Bać się trzeba trzcmie, gdy się dąb wywinie.

15. Baj baju! baj, źe na świecie jest gdzieś raj.

16. Bardziej boli od języka, niż od miecza.

17. Bardziej się bój dyabła mądrego, niż głupiego.

18. »Bardziej szkoda trzewika, niż nogi" - mówi skąpy

19. Bardziej boli od swojego, niż od cudzego.

20. Bardziej to człowiek szacuje, co go więcej kosztuje.

21. Bardziej to czujemy, co sami cierpimy.

22. Bardziej to ludziom smakuje, czego prawo zakazuje.

23. Barszczu szydłem nie jedzą.

24. Bądźcie zdrówcie (zdrowi); co niemacie, to se kupcie.

Żartobliwe.

25. Beczkę dziurawą trudno napełnić.

26. Bez batoga pod górę, a bez łańcucha z góry nieda

29. Bez Boga ani do proga.

30. Bez Boga niema broga. Bróg = duża kopa zboża.

31. Bez datka łaska jak rzeka bez wody.

32. Bez dołu grobli, bez nakładu zysku nie będzie.

33. Bez Twana (chłopa) nie będzie pana. Buskie: Bez Iwana

34. Bez jednego wojaka (żołnierza; będzie wojna.

35. Bez gospodarza dom płacze. Wszystko idzie licho.

36. Bez grosza nie będzie dukata.

37. Bez ochoty nieskore roboty.

ł3. Bez pracy nie będzie kołaczy.

39. Bez pracy żyją tylko ptacy.

40. Bez książek do szkoły, bez pieniędzy na targ nie chodź!

11. Bezpiecznie może łgać, kto zdaleka wędruje.

12. Bezpiecznie sypia, kto ma dobrych sąsiadów.

43. Bezpiecznie myszy biegają, gdy kota w domu nie mają.

44. Bez przyczyny nie szukaj innej dziedziny.

45. Bez przygotowania nie będzie kazania.

47. Bez wołu nie będzie rosołu.

48. Bez woli Boskiej włos z głowy człowieka nie spadnie.

49. Będzie dobrze, jak złe minie.

50. Będzie dobrze na świecie, gdy każdy przed swym' pro

51. Będzie jak Bóg da (albo: co Bóg da).

52. Będzie pogoda, jak nie pójdzie z nieba woda. Ludowe.

53. Będzie śpiewał próżny przed zbójcą podróżny. KnapsM,

54. Będziesz jeść, jak ci przyniesie kukiełkę pies. Ludowe.

55. Będziesz zbierał w starości, coś zasiał w młodości.

56. Biada domowi, gdzie krowa dobodzie wołowi. Ruskie:

57. Biada, jak zostanie pan z dziada.

58. Białogłowa grzeczna i wino mocne z najmędrszego

59. Białogłowy zwykle siwych głów (starych) nie lubią.

126. Bóg jest nierychliwy (cierpliwy), ale sprawiedliwy.

Ruskie: Boh chocz ne skoren, ale l/uczen.

127. Bóg powoli chodzi, ale każdemu dogodzi.

128. Bóg równego stworzyć, grzeszyć, czystości utraconej

129. Bóg się tym brzydzi, kto się ojca wstydzi.

130. Bóg stworzył jarmarki, a dyabeł frymarki. Frymarki -

131. Bóg stworzył Prusaka, gdy się rozgniewał na Polaka.

132. Bóg widzi, czas ucieka, śmierć się zbliża, wieczność

133. Bóg wie co robi.

134. Bóg wie co czyni; nie da rosnąć na dębie dyni.

135. Bóg wie najlepiej, czego nam potrzeba.

136. Bóg wie lepiej niż my, co dla nas dobre.

137. Bóg wysoko, cesarz daleko.

138. Bóg wziął, Bóg da; wiele rozdał, więcej jeszcze ma.

139. Bóg zaczyna i Bóg kończy.

140. Bóg za jednego tysiące karze.

141. Bóg zapłać, bom zjadł; terazem rad. Ludowe.

142. Bóg zasmuci, Bóg pocieszy, bo jest panem wszystkich

143. Bóg zawsze radzi o swojej czeladzi.

144. Bodaj się nasi krewni dobrze mieli, a my do nich

145. Bojaźń hamuje od złego.

146. Bój się prędkiej straty, kto prędko bogaty.

147. Bój się w styczniu wiosny, bo marzec zazdrosny.

148. Boli gardło śpiewać darmo.

149. Boli główka, szkolna wymówka.

150. Ból w łokciu i ból po stracie męża mocny, lecz nie

151. Bory umarł, kredyt dyabli wzięli, tylko zapiać żyje.

Żartobliwe.

152. Borgi to dwa targi. Ludowe. (Nie warto borgow&ć .

156. Brudną bieliznę w domu prać trzeba.

157. Brzegowi poderwanemu nie ufaj.

158. Brzuch głodny nie jest swobodny.

159. Brzuch nie może, ale oczy chcą.

O łakomym.

160. Brzuch nie zwierciadło; nikt nie pozna, co się jadło.

162. But bez pary, kawaler stary i honor żyda na nic

163. By koń o swej sile wiedział, źadenby na nim czło

164. Było, było, ale się zmyło! Przeszło, spotrzebowało się.

165. Było dwóch braci mądrych, a trzeci głupi. Bajka.

166. Było jeść, było pić, ale »prynuki" nie było. Buskie:

167. Był w kościele, ale na swoich chrzcinach. Móiin się

168. Był w kościele, gdzie szklankami dzwonią. W karczmie.

169. Był w Pacanowie, gdzie kozy kują.

170. Byś twemu psu i nogę uciął, to na trzech za tobą

171. Bywai-często zwiedzionym, kto lubi być chwalonym.

172. Bywa pod wozem, kto bywa na wozie.

173. Bywa wprawdzie tak i inak, lecz częściej zły syn

3. Chcącemu niemasz krzywdy.

4. Chcesz nie być chora, strzeż się doktora.

5. Chcesz nie podrwić głową, jedz pieczeń wołową.

6. Chcesz, to dobrze; nie chcesz, drugie dobrze.

7. Chcesz córuni, staraj się spodobać mamuni. Cinciała.

8. Chcesz być zdrów i młody, to pij dużo wody.

9. Chcesz mieć co tajnego, zachowaj u siebie samego.

10. Chceszli ujść kary, popraw błąd stary.

11. Chcesz mieć przyjaciela dobrego, nie chodź często do

12. Chcesz mieć pokój prawy, nie miej ze złym sprawy.

13. Chcesz przyjaciela stracić, pożycz mu pieniędzy.

14. Chcesz skłamać, to się ukąś w język.

15. Chcesz świata użyć, idź do wojska służyć. " Użyć świata"

16. Chcesz się żenić przyjacielu, to się żeń; ja ci powiem

17. Chcesz się z dyabłem pożywić, szukaj długiej łyżki.

18. Chcesz zostać bogatym, bądź siedem lat świnią.

19. Chęć nieraz starczy za uczynek.

20. Chciej jak najlepiej, a przestań na tern co może być.

21. Chciwemu i pół świata mało.

22. Chciwości i ognia przykładając nie zgasisz.

23. Chleb jedz, prawdę gadaj, o resztę nie dbaj! Buskie:

Chlib iż, a prawdu riżl

24. Chleba, soli nie żałować, ubogiego poczęstować.

25. Chleba dorabiać się trzeba.

26. Chleb ludzi bodzie. Buskie. Chlib uberaje, kto jeho maje.

27. Chleb, sól i woda, niema głoda. Buskie: chlib ta woda,

28. Chleb płacze, gdy go darmo jedzą.

29. Chleb pracą nabyty bywa smaczny i syty.

30. Chleb się nie przyje (nie uprzykrzy).

31. Chłopa łakomego, woru dziurawego, gościa bezwsty

33. Chłopa korcem hokciem) nie mierzą.

34. Chlopeczku! raz użyć; jak nie będzie, musisz kupić.

Chwiała.

35. Chłop chce być panem, a pan królem.

36. Chłop ci robi silnie, jak go dojrzysz pilnie.

37. Chłop choć z buka spadnie, to sobie odpocznie.

38. Chłop do chłopa, pop do popa, złodziej do złodzieja -

39. Chłop do cepów, baba do kądzieli.

40. Chłop za chłopem, baba za babą trzyma.

41. Chłop zawsze chłopem.

43. Chłop mowny, kot łowny - obaj się dobrze mają,

44. Chłop niemowny, kot nie łowny - dyabła warci. Ru

45. Chłop (człowiek) strzela, a Pan Bóg kule nosi.

46. Chłopska miłość: przy ludziach się łają, a bez ludzi

47. Chłopska rzecz jeść, a pańska pić (dużo). Lętowski.

48. Choć bieda, to podskocz u żyda.

49. Choćby kto świat obszedł kołem, nie będzie z sowy

50. Choćby człek szedł i do Kusi, wszędzie robić musi.

51. Choćby kucharz muchę gotował, to urwie skrzydło dla

52. Choćby co gorszego, byle co inszego. Ruskie: chofby

53. Choćby gorzała wieś, to najpilniej jeść. Ludowe.

54. Choćbyś szedł na Podole, niema bez pracy chleba na

55. Choćby zastawić, byle się zabawić. Mówią rozrzutnicy.

56. Choćby łakomy miał najwięcej, zawsze mu mało.

57. Choćbyś szedł i do Krakowa, i tam bieda jednakowa.

58. Choćbyś znalazł, rachuj zaraz.

61. Choć człek ukuje ze stali, to czas obali.

62. Choć co niepozorne, to często wyborne.

63. Choć o jednem oku, byle tego roku.

Mówią o pannie,

64. Choć kto cnotę nienawidzi, przecież ją widzi.

65. Choć się zgrzeszyło, lecz się opłaciło.

66. Choć ubogo, ale chędogo (schludnie, czysto).

67. Choć koszula brudna, ale cnota cudna.

68. Choć koszula szara, ale cnota cała. Mótci się o biednym,

69. Choć ksiądz mieszka w lesie, to mu każdy niesie.

70. Choć kto w jamie siedzi, to Bóg' wyśledzi.

71. Choć nikt nie widzi, nie rób czem się Bóg brzydzi.

72. Choć nie modnie, ale wygodnie.

73. Choć się źle dzieje, nie trać nadzieje.

74. Choć głodno i chłodno, ale źyjem swobodno. Zbójeckie.

75. Choć nie dadzą, ale radzą.

76. Choć świeci słońce, bierz w drogę opończę.

77. Choć rozumu nie sprzedają, a przecież go chłopi mają.

78. Choć wielki ród, ale sam na siebie rób. Ludoice. Ród

79. Choć bez kontusza, ale dzielna dusza.

80. Choć kiepska łyżka, byle pełna miska.

81. Choć dobre znamy, jednak źle działamy.

82. Choć się człek kręci wierci, nie wywierci się od

83. Chodziłoby się jasno, jadłoby się masno, ale robić stra-

84. Chorego nie pytaj, czy pragnie zdrowia ?

85. Chorego się pytają, zdrowemu dają.

86. Choremu i mucha zawadzi.

87. Choroba lubi dostatek.

88. Choroba przybywa na koniu, a odchodzi piechotą.

89. Choroba tam nie bawi, gdzie niema wygody.

92. Chory poprawić się obiecuje, a wyzdrowiawszy znowu

93. Chory niewiele potrzebuje, a wiele kosztuje.

94. Chory się dowie, co jest warte zdrowie.

95. Chowaj grosinę na czarną godzinę.

96. Chowa Pan Bóg zwierza, choć nie zna pacierza.

97. Chromy cierpliwy dalej zajdzie, niż zdrowy leniwy.

98. Chrzan się chwalił: »dobry ja z miodem". A miód na

99. Chuda fara, sam pleban dzwoni. Rysiński.

100. Chytrością świat przejdziesz, ale się nie wrócisz. Ru

101. Chwała Bogu! jadą goście, to się i cztek przy nich

102. Ciało, ciało! źleś działało, źeś o duszę nic nie dbało.

Ludowe.

103. Cichej głowy miecz nie siecze.

104. Cicho źydy, niech sam rabin szczeka. Żartobliwe.

105. Cicha woda brzegi rwie.

106. Ci co najgorzej czynią, nieraz najpiękniej mówią.

107. Ciekawość pierwszy stopień do piekła.

108. Cierp ciało, kiedyś grzeszyć chciało.

109. Cierp ciało, masz coś samo chciało. Ruskie: Ter pij

110. Cierpliwość najlepsze lekarstwo.

111. Ciesz się pies: ziemniaki kwitną, będziesz jeść. Lu

112. Ciesz się z wesołymi, a płacz z płaczącymi.

113. Ciężka potrzeba uczy szukać chleba.

114. Ciężka boleść gdy się chce jeść; jeszcze cięższa, kiedy

115. Ciężko idzie panie Dawidzie. Żartobluue.

116. Ciężko robić trzeba na kawałek chleba. Ludowe.

119. Cnota bez miary nabiera przywary.

120. Cnota dla wszystkich ma otwarte wrota.

121. Cnota i pokora niema miejsca u dwora.

122. Cnota i w nieprzyjacielu jest pochwały godna.

123. Cnota jak szydło w worze nie utai się.

124. Cnota jest złemu solą w oku.