[PDF] HABER YAZMA TEKN‹KLER‹ nitelikte bulunabilece¤ini önceki derslerinizden

View - Download HABER YAZMA TEKN‹KLER‹

Previous PDF

Next PDF

T.C. ANADOLU †NÜVERSÜTESÜ YAYINI NO: 2687

HABER YAZMA TEKN'KLER'

Yazarlar

Prof.Dr. Erkan YÜKSEL (Ünite 1, 2, 3, 5, 8)

Prof.Dr. Halil 'brahim GÜRCAN (Ünite 6)

Do.Dr. 'zlem Keskin VURAL (Ünite 7)

Yrd.Do.Dr. Haluk B'RSEN (Ünite 4)

Prof.Dr. Erkan YÜKSEL

ANADOLU †NÜVERSÜTESÜ

܍indekiler

.................................... vii Haber Yazma Süreci ve Temel Bilgiler ................................ 2 ...................................... 3 DÜfiÜNME VE ODAK NOKTASI BULMA AfiAMASI................................... 3 B'LG' TOPLAMA AfiAMASI........................................................................ ... 5 HABER METN'N' YAZMA AfiAMASI............................................................ 7 ........................ 8 Cümle Yap's' ........................................................................ ......................... 9 Paragraf Yap's'................................................... ............................................ 10 Haber Dili........................................................................ .............................. 10 Haber Kaynaklar'n'n ve Unvanlar'n Yaz'l'fl' ............................................... 11 Haberde Yaz'm Kurallar' ........................................................................ ...... 12 Say'lar'n Yaz'l'fl' ........................................................................ .............. 13 Ay, Gün ya da Tarihlerin Yaz'l'fl'........................................................... 14 Saatlerin Yaz'l'fl'........................................................................ .............. 14 Yafllar'n Yaz'l'fl'........................................................................ ............... 15 Noktalama 'flaretleri........................................................................ .............. 15 Özet ................................................................ ............................................... 21 Kendimizi S'nayal'm .............................................. ....................................... 22 Okuma Parças' .................................................... ......................................... 23 Kendimizi S'nayal'm Yan't Anahtar' ......................... ................................... 24 S'ra Sizde Yan't Anahtar' ..................................... ......................................... 24 Yararlan'lan Kaynaklar........................................................................ .......... 24 Haberin Anatomisi....................................................... ........... 26 ...................................... 27 BAfiLIK VE SPOTLAR........................................................................ ............ 28 G'R'fi BÖLÜMÜ VE HABER G'R'fi TEKN'KLER'......................................... 29 Özetleyici Girifl........................................................................ ...................... 29 Tan'mlay'c' Girifl ........................................................................ ................... 31 Al'nt' Girifl........................................................................ .............................. 31 Sorulu Girifl........................................................................ ............................ 32 Genelleyici Girifl........................................................................ .................... 32 Z'tl'k 'fade Eden Girifl........................................................................ ........... 33 Öyküleyici Girifl........................................................................ ..................... 33 Okur/'zleyici Adresli Girifl........................................................................ .... 34 HABER GÖVDES'........................................................................ .................. 34 ANLATIM VE AKTARMA YÜKLEMLER'....................................................... 35 HABER SONLANDIRMA........................................................................ ........ 40 GÖRSEL UNSURLAR ........................................................................ ............. 41 Özet ................................................................ Kendimizi S'nayal'm .............................................. ....................................... 47 Okuma Parças' .................................................... ......................................... 48 'çindekiler iii

1. †NÜTE

2. †NÜTE

Kendimizi SÝnayalÝm YanÝt AnahtarÝ ......................... ................................... 48 SÝra Sizde YanÝt AnahtarÝ ..................................... ......................................... 48 YararlanÝlan Kaynaklar........................................................................ .......... 49 ...................................... 51 BÜR YANGIN HABERÜ........................................................................ ........... 55

BÜR TRAFÜK KAZASI HABERÜ....................................................................... 58

BÜR CÜNAYET HABERÜ........................................................................ .......... 62

BÜR ÞAMPÜYONA HABERÜ............................................................................ 63

........................................ 65 Kendimizi SÝnayalÝm........................................................................ .............. 66 Okuma ParasÝ ........................................................................ ...................... 67

Kendimizi SÝnayalÝm YanÝt AnahtarÝ ............................................................ 67

SÝra Sizde YanÝt AnahtarÝ........................................................................

...... 68 YararlanÝlan Kaynaklar........................................................................ .......... 68 . 70 ...................................... 71 ............... 71 ............. 79 ......... 82 ........................................ 88 Kendimizi SÝnayalÝm........................................................................ .............. 89 Okuma ParasÝ ........................................................................ ...................... 90

Kendimizi SÝnayalÝm YanÝt AnahtarÝ ............................................................ 91

SÝra Sizde YanÝt AnahtarÝ........................................................................

...... 91 YaralanÝlan Kaynaklar........................................................................ ........... 91 ...................................... 93 ............................. 93 ............ 102 S...YLEÞÜ (SOHBET) ........................................................................ .............. 104 .............. 105 ............... 107 ...zet ................................................................ Kendimizi SÝnayalÝm .............................................. Okuma ParasÝ .................................................... ......................................... 114 Kendimizi SÝnayalÝm YanÝt AnahtarÝ ......................... ...................................114 SÝra Sizde YanÝt AnahtarÝ ..................................... ......................................... 115 YararlanÝlan Kaynaklar........................................................................ .......... 115 'çindekiler iv

3. ÜN'TE

4. ÜN'TE

5. ÜN'TE

DiÛer Haber AlanlarÝ ve YazÝm Teknikleri........................... 116 ...................................... 117 ...... 119 ............ 121 Bas'n Toplant's' Haberleri........................................................................ .... 126 Konferans, Sempozyum, Panel Haberleri.................................................... 126

Cinayet ve Yaralama Haberleri..................................................................... 129

Arama ve Tarama Haberleri ........................................................................ . 130 .......... 132 ..... 133 ...... 135 Özet ................................................................ ............................................... 137 Kendimizi S'nayal'm .............................................. ....................................... 139 Okuma Parças' .................................................... ......................................... 140 Kendimizi S'nayal'm Yan't Anahtar' ......................... ...................................141 S'ra Sizde Yan't Anahtar' ..................................... Yararlan'lan Kaynaklar........................................................................ .......... 142 Radyo ve Televizyon HaberciliÛi............................................ 144 ...................................... 145 D'L VE KONUfiMA D'L' ........................................................................ ....... 145 RADYO VE TELEV'ZYONDA HABER VE HABERC'L'K............................. 146 HABER BÜLTENLER' VE HAZIRLANIfiI....................................................... 147 Radyo Haber Bültenleri........................................................................ ........ 148

Televizyon Haber Bültenleri........................................................................

. 149

Haber Bültenlerinin Haz'rlan'fl'.................................................................... 150

KONUfiMA D'L'NDE HABER YAZMA......................................................... 151 Haber Ögelerini Vermek........................................................................ ....... 152 Konuflur Gibi Yazmak........................................................................ ........... 153 'mgelem Yaratabilmek ........................................................................ ......... 154

Konuflma Dilinde Haber Giriflleri................................................................. 155

Konuflma Dilinde Haber Aktarma Yüklemleri ........................................... 156 Örnek Uygulamalar........................................................................ ............... 156 ........................................ 160 Kendimizi S'nayal'm........................................................................ .............. 161 Okuma Parças' ........................................................................ ...................... 162 Kendimizi S'nayal'm Yan't Anahtar'............................................................ 162 S'ra Sizde Yan't Anahtar'........................................................................ ...... 163 Yararlan'lan Kaynaklar........................................................................ .......... 163 Haber Yazmada Denetim ve DoÛrulama ............................ 164 ...................................... 165 'çindekiler v

6. †NÜTE

7. †NÜTE

8. †NÜTE

AHLAK, ETÜK VE TEMEL YAKLAÞIMLAR.................................................... 168

...devci Ahlak AnlayÝßÝ........................................................................

........... 168

YararcÝ Ahlak AnlayÝßÝ........................................................................

........... 169 BASIN MESLEK AHLAKI........................................................................ ....... 169 Türkiye Gazetecileri Hak ve Sorumluluk Bildirgesi.................................... 171 ABD Profesyonel Gazeteciler DerneÛi Etik Ülkeleri ................................... 176

ETÜK SORUN VE TARTIÞMALAR.................................................................. 178

Haberin TarafsÝzlÝÛÝ, Haber ve Yorum AyrÝmÝ............................................. 178

...zel Yaßama Müdahale........................................................................ ........ 179 Bilgilerin Gizlice (Üzinsiz) Elde Edilerek YayÝmlanmasÝ.............................. 180

Gizlilik KaydÝyla Verilen Bilginin YayÝmlanmasÝ......................................... 181

Olay Yaratarak Haber Yapma...................................................................... 181

ParalÝ Habercilik (‚ek Defteri GazeteciliÛi) ............................................... 182

Hediye (ArmaÛan) ve ...zel Ziyafetler.......................................................... 182

Kurum ‚ÝkarlarÝ ve Kißisel ‚Ýkarlar.............................................................. 183

Ülan ve Reklam BaskÝsÝ........................................................................

.......... 183 Kriz HaberciliÛi........................................................................ ...................... 183 D†ZELTME (TASHÜH) ÜÞARET VE KURALLARI.......................................... 185 ...zet ................................................................ Kendimizi SÝnayalÝm .............................................. ....................................... 188 Okuma ParasÝ .................................................... ......................................... 189 Kendimizi SÝnayalÝm YanÝt AnahtarÝ ......................... ...................................190 SÝra Sizde YanÝt AnahtarÝ ..................................... ......................................... 190 YararlanÝlan Kaynaklar........................................................................ .......... 191 ........................ 193 'çindekiler vi Y elikte bulun- yay'nlanabilir n'z. Bu kitapta ise yay'nlanabilir nitelikte haber yazman'n temel teknikleri üzerin bu sürecin aflamalar'n' sizlere tan'tarak haber yazma tekniklerini aç'klamaya çal' n temel bilgileri oyutlar'na iliflkin daha detayl' aç'klamalara erifleceksiniz. Haber yazma sürecin ilk aflamas'n' düflünme ve odak n oktas' bulma oluflturur. karar'n verilmesi gerekir. 'kinci aflama, bulunan odak noktas' çerçevesinde her tü rlü bilginin toplanmas'd'r. Bu aflama da ayr' bir ders olarak ifllenecek kadar genifltir. Üçüncü aflama ise haber metninin yaz'lmas' aflamas 'd'r. Bu aflamaya iliflkin flturan bafll'k, spot, malara yer verilmektedir. Haber anlat'm' ve haber yazmada en çok kullan'lan aktarma yükle mleri de bu ünitede konu edilmektedir. Haber yazma tekniklerinin kral taht'nda bulunan te rs piramit haber yazma teknikleri olan pramit, Wall Street Journal, kronolojik dizi , listeleme, de alt'nc' ünitede yer verilmektedir). (Yedinci ünitede is e bas'l' kitle iletiflim an radyo ve televizyon haber- ama oluflturur. mas'nda dikkat edilmesi gereken kurallara genifl bir biçimde yer verilmektedir. Habercilik uygulamalar'nda z. Kitapta yer verilen okuma parçalar' ve yararlan'lan kaynaklara iliflkin listelerin rd'mc' olmas'n' diliyoruz. Öte yandan bir noktay' da aç'klamak isterim. Kitapta yer ver nm'fl metinlerdir. Kimi haber- lerde gerçek isimleri kullan'p kullanmama konusunda tereddüt ya flam'fl olsak için ve de kitapta runmas' karar'na rnek olmas' ve ilgili ünitenin olanlar hat'rlayacaklard'r. 'lk bask's' 2009 y'l'nda yap'lan Haber Yazma Teknikler i nemlik sisteme geçilme- siyle birlikte 2012 y'l'nda kitab'm'z 8 üniteye düfl

ürüldü ve iki ünitemiz ç'kar'ld'.

nitelere eklendi. Kitab'n tüm plu bir kitap oldu diye liyorum.

Prof.Dr. Erkan YÜKSEL

vii

Bu üniteyi tamamladÝktan sonra;

Haber yazmanÝn ilk aßamasÝ olan düßünme ve odak noktas

Ý bulma aßamasÝ-

nÝ tanÝmlayabilecek, Ükinci aßama olan bilgi toplama aßamasÝnÝ aÝklayab ilecek, †üncü aßama olan haber metni yazma aßamasÝnÝ a

Ýklayabilecek,

betimleyebilecek bilgi ve becerileri kazanabileceksiniz. 'çindekiler

¥ Haber yazma

¥ Haber toplama

¥ Odak noktasÝ bulma

¥ Haber dili¥ Haberde noktalama ve yazÝm

kurallarÝ

¥ Haberin denetlenmesi ve

doÛrulanmasÝ

Anahtar Kavramlar

Amaçlar'm'z

N NNN 1

HABER YAZMA TEKN'KLER'

Haber Yazma

Teknikleri

Haber Yazma SŸrecive Temel Bilgiler

¥ G'R'fi

¥ DÜfiÜNME VE ODAK NOKTASI

BULMA AfiAMASI

¥ B'LG' TOPLAMA AfiAMASI

¥ HABER METN'N' YAZMA AfiAMASI

AfiAMASI

GÜRÜÞ

, en gerçekçi, en etkili ve en anlafl'l'r biçimde okuyucu, dinleyici ya da izleyiciler e aktarmakt'r. unu tan'm- e ederiz. lan'r (Rich, nir. Bu odak noktas' çerçevesinde haber zihinde tasarlan'r.

Ard'ndan bilgi toplama

aflamas'na geçilir. Bu aflamada elde edilen bilgiler çerç evesinde gerekirse odak ra haberin yaz'lmas' aflama- s'na geçilir. Taslak metin tamamland'ktan sonra son aflamaya gelinir. Bu aflamada 'r h‰le getirilir. fiimdi, s'ras'yla bu aflamalar'n ayr'nt'lar'n' inceleyelim. D†Þ†NME VE ODAK NOKTASI BULMA AÞAMASI Haber yazman'n ilk aflamas'n' ÒdüflünmeÓ olufl turur. Herhangi bir olay ya da ber yaz'lacak unsu- fetmek gerekir. a yay'nlana- mü yay'nlanmaya 'nlanmaya de- ya da unsurlara dikkat etmeliyiz? tafl'yan unsurun ne ol- sura, Òhaberin odak noktasÝÓad' verilir.

Haber Yazma Süreci

ve Temel Bilgiler SORU

DÜKKAT

SIRA SÜZDE

D†Þ†NELÜM

SIRA SÜZDE

SORU

D†Þ†NELÜM

DÜKKAT

SIRA SÜZDESIRA SÜZDE

NN 1 Odak noktasÝ oÛunlukla haberin kamuoyu tarafÝndan ÒdeÛ liÓ olarak algÝlanan boyutuna ißaret eder. ‚ünkü haber in tüketicisi kamuoyudur ve haber kamuoyunun ilgisi iin yazÝlÝr. Kamuoyu aÝsÝ ndan bakÝldÝÛÝnda her gün pek ok yayÝn organÝnda yayÝnlanan binlerce haber bul unur. Kamuoyunun büyük oÛunluÛunun bu haberleri fark etmesi, tercih etmes i ve seip okumasÝ beklenir. Bu aßamada okuyucu, dinleyici ya da izleyici aÝsÝ ndan yanÝtÝ beklenen soru ßudur: ÒBen meßgul bir okur, izleyici ya da dinleyiciyim.

Neden bu haberi

okuyayÝm/izleyeyim/dinleyeyim? (Girgin, 2005)Ó. DolayÝsÝyl a haber metninin ka- muoyunda olabildiÛince ok sayÝda kißinin ilgisini ekebi lecek nitelikte olup ol- madÝÛÝ ve okuyucunun bu haberi okuduÛu takdirde elde edeceÛ i ya da saÛlaya- zden uzak tutulmama- lÝdÝr. AyrÝca bu sorunun yanÝtÝ, haberin yayÝn organÝ tarafÝndan yayÝnlanabilirlik deÛerini etkileyen bir niteliÛe de sahiptir. ‚ünkü okunab ilirlik, izlenebilirlik ya maya da uygun bulu- nan haberlerdir. Her haberin bir odak noktasÝ vardÝr ve bu nokta, haber yazma sü recinin en ba- lgiler bu odak nokta erevesinde derlenir. Haber yazma aßamasÝnda da bu odak nok ta, haberin bel ke- miÛini olußturur. Haberin ilk basamaÛÝ her zaman zihinde baßlayan düßünm e ve tasarlama ile olußturulmalÝdÝr. Zihinde odak noktasÝ hedeflenmemiß bir haberi yazmak ve sonu- nu getirmek pek de kolay deÛildir. O h‰ldeilk aflamaÒdüßün ve bir odak nokta- erilebilir. ‚ünkü düßünerek de odak noktasÝnÝ bulabilirsiniz. Üßinizi kolaylaßtÝracak bir soru belki ndeki hangi sorunun k kazasÝÓ, ÒdepremÓ ya da ÒselÓ meydana geldiÛi yer neredeÓ meydana geldiÛi, manÓ sorusu deÛer kazanÝr. Kimi zaman da olayÝn ÒnedenÓ meydana geldiÛi ya yÝsÝyla haberde odaklanÝlacak 5N1K formülünde yer alan so ru belirlenir ve bu sorunun yanÝtÝ, haberin odak noktasÝnÝ olußturabilir.

Türleri" ünitesinde yer alan

AyrÝca Òbu olay ne haberiÓ sorusunun yanÝtÝ, haberin giri

ß cümlesini de olußtu-

rabilecek ya da en azÝndan yazÝlacak giriß cümlesi iin y Bu soruya karßÝlÝk elde edeceÛiniz yanÝt, ters piramit te kniÛi ile yazÝlacak bir haber iin belki de en uygun giriß cümlesi bile olabilir. Ancak baßquotesdbs_dbs26.pdfusesText_32

[PDF] BASLER FORUM FÜR ÄGYPTOLOGIE Cours d`Histoire et culture de l

[PDF] Basler Mode im Rampenlicht - S#F: FASHION BY SONJA FRITSCHI

[PDF] Basler Versicherungen

[PDF] basophiles

[PDF] BASQUIAT Jean-Michel, "Obnoxious liberals" - France

[PDF] Basquiat, Dubuffet, Soulages…

[PDF] Bass / Basse, 1.01.01.000

[PDF] Bass Amplifier - Anciens Et Réunions

[PDF] BASS DHEM

[PDF] Bass Professor 2007-3

[PDF] Bass-Array mit maximalem Output bei minimalem

[PDF] BASS-TRAP - Support Technique

[PDF] bassano et marostica les villes remparts

[PDF] Basse continue, accompagnement, improvisation

[PDF] basse cours - Ferme du touron